Усё пачынаецца з навук?. Практычна ?сё, што нас акружае ? роб?ць жыццё больш камфортным, ц?кавым ? разнастайным, некал? было створана ? ?дасканалена дзякуючы навуковым адкрыццям. ? гэта працягваецца бясконца. Свой уклад у гэтыя працэсы роб?ць ? ?н?верс?тэцкая навука. Якраз цяпер у мностве навуковых лабараторый к?п?ць работа, вын?к? якой з цягам часу па?плываюць на наша жыццё, нават кал? мы гэтага не за?важым. Сёння заз?рнём у лабараторы? БДТУ, каб даведацца, як?я распрацо?к? тут вядуцца.
Беларуск? дзяржа?ны тэхналаг?чны ?н?верс?тэт на працягу ?сёй сваёй больш чым 90-гадовай г?сторы? займае вядучыя паз?цы? як у адукацыйнай, так ? ? навуковай сферах.?Сёння БДТУ — гэта ?н?кальны навуковы цэнтр, як? дынам?чна разв?ваецца.
— Спектр навуковых даследавання? вучоных ун?верс?тэта вельм? шырок?. Усе напрамк? перал?чыць складана. Гэта перспекты?ныя матэрыялы ? нанаматэрыялы, прагрэс??ныя тэхналог??, высокаэфекты?ныя машыны ? ?нструменты, сучасныя фундаментальныя даследаванн? ? лясной гаспадарцы, цэлюлозна-папяровай, нафтах?м?чнай, фармацэ?тычнай прамысловасц? ? шмат чаго яшчэ, — расказвае М?ха?л Вас?льев?ч Дзядзенка, начальн?к навукова-даследчай частк? БДТУ.??
Ун?верс?тэт тройчы акрэдытаваны ? якасц? навуковай арган?зацы? ? Дзяржа?ным кам?тэце па навуцы ? тэхналог?ях Рэспубл?к? Беларусь ? Нацыянальнай акадэм?? навук Беларус?, а таксама мае высок? м?жнародны а?тарытэт.?
БДТУ за гады свайго ?снавання выхава? мноства ярк?х вучоных. Навуковыя супрацо?н?к? ?н?верс?тэта не раз справам? пацвярджал? сваю высокую прафес?йную квал?ф?кацыю. Яны акты?на ?ключаюць у навуковую работу ? студэнта?. Прыцягненню моладз? ? навуку ?дзяляецца вял?кая ?вага — з 1 курса выкладчык? ?мкнуцца за?важыць перспекты?ных студэнта?, здольных да навуковай дзейнасц?. Яны не тольк? займаюцца даследаванням? ? рамках навучання, але ? далучаюцца да аплачваемых навукова-даследчых работ.??
Ва ?н?верс?тэце створаны ? функцыянуюць каля 50 структурных навуковых падраздзялення?, уключаючы 8 гал?новых лабараторый, 2 акрэдытаваныя падраздзяленн?, а таксама шэраг навукова-даследчых ? выпрабавальных лабараторый.?Дзейн?чаюць 10 суб’екта? ?навацыйнай ?нфраструктуры, так?х як М?жнародны ?нфармацыйна-анал?тычны цэнтр трансферу тэхналог?й, Рэспубл?канск? навукова-практычны цэнтр нафтах?м?чных тэхналог?й ? вытворчасцей, вучэбна-адукацыйны ? навукова-практычны цэнтр шкла ? керам?к? ? г.д.
За 2021 год колькасць маг?странта? ? студэнта?, што ?дзельн?чал? ? навукова-даследчай дзейнасц?, склала 3226 чалавек. Усяго ва ?н?верс?тэце вучацца каля 10 тысяч студэнта?. Гэта значыць, што практычна трэцяя частка з ?х спрабуе сябе ? навуцы.?
Важна адзначыць, што большасць навуковых распрацовак ун?верс?тэта маюць практыка-арыентаваны характар, ?накш кажучы, вырашаюць тую ц? ?ншую праблему, агучаную прадпрыемствам? ц? арган?зацыям?.?Навуко?цы ?н?верс?тэта выконваюць заданн? дзяржа?ных праграм рознага ?зро?ню, асобныя м?жнародныя ? ?навацыйныя праекты, праекты Беларускага рэспубл?канскага фонду фундаментальных даследавання?, навуковыя дагаворы па заказах прадпрыемства? ? арган?зацый.
Асабл?ва цеснае ?заемадзеянне ?н?верс?тэт вядзе з прадпрыемствам?. Навуковыя даследаванн? на працягу мног?х гадо? дапамагаюць вынаходз?ць новыя прадукты ? паляпшаць ?снуючыя, удасканальваць тэхналог?? вытворчасц? розных выраба?, змяншаць энерга- ? рэсурсазатраты. У вын?ку прадукцыя станов?цца лепшай ? таннейшай для спажы?цо?. Вось так навука дапамагае вытворцам, а па сутнасц? працуе для людзей. Давайце пазнаём?мся з некаторым? карысным? распрацо?кам? ?н?верс?тэта, як?я ?жо зараз рэал?заваны на практыцы ? прыносяць карысць.?
З эканам?чным эфектам
Валаконная оптыка — навукаём?сты, высокатэхналаг?чны ? перспекты?ны матэрыял. Да таго ж ён вельм? запатрабаваны: тэмпы росту валаконнай оптык? ? оптаэлектрон?к? на сусветным рынку апярэджваюць усе ?ншыя гал?ны тэхн?к? ? складаюць каля 40% у год. Па гэтым напрамку вядуць распрацо?к? ? ? БДТУ ва ?заемадзеянн? з ААТ “Завод “Оптык”.?
Так, навуко?цам? БДТУ бы? распрацаваны прынцыпова новы склад шкла для святловядучай жылы. Сутнасць валаконнай оптык? ? тым, што светлавая ?нфармацыя перадаецца па спецыяльным валакне. Валакно “выцягваецца” са шкла. Навуко?цам БДТУ трэба было знайсц? так?я тры в?ды шкла, як?я б “пасябравал?” пам?ж сабой ? пры аб’яднанн? дал??на выхадзе выраб, па як?м светлавая ?нфармацыя бегла б без перашкод. ? ?м удалося забяспечыць выхад валаконна-аптычных выраба?, як?я характарызуюцца святлопрапусканнем у межах 60—62%. ?накш кажучы, валаконна-аптычныя пера?тваральн?к?, як?я атрымал? новы склад, дазваляюць амаль не страчваць светлавога с?гналу, як? распа?сюджваецца па аптычным валакне. Яшчэ шэраг розных характарыстык, як?х удалося дасягнуць распрацо?шчыкам, дазваляе атрыманым вырабам па ?зро?н? эксплуатацыйных паказчыка? набл?з?цца да сусветных аналага?. Гэта дазваляе гаварыць аб высок?м экспартным патэнцыяле так?х выраба?.?
— Пры гэтым валаконна-аптычныя вырабы застаюцца адносна недараг?м? па кошце ? пара?нанн? з замежным? аналагам?. Эканам?чны эфект ад продажу адной парты? так?х выраба? складае каля 28 тысяч рублё?. ?навацыю ?жо ?каран?л? ? серыйную вытворчасць, — расказвае М?ха?л Вас?льев?ч Дзядзенка, асно?ны распрацо?шчык новага шкла для аптычнага валакна.
Распрацо?ка знаходз?ць шырокае прымяненне ? медыцыне, электрон?цы, а?тамаб?лебудаванн?, прыборабудаванн? ? абароннай прамысловасц? як аснова ?с?х прыбора? начнога бачання.
Палепшыць шыны для “Белшыны”?
БДТУ выпускае спецыял?ста? для “Белшыны” стольк? часу, кольк? ?снуе прадпрыемства. Так, сёння тут вядзецца падрыхто?ка па шэрагу спецыяльнасцей, запатрабаваных на “Белшыне”. Ун?верс?тэт ? прадпрыемства звязвае ? ?заемадзеянне праз навуку. Некаторы час узаемадзеянне было спарадычным, нерэгулярным. А ? 2017 годзе была вызначана праграма навуковага суправаджэння “Белшыны”, у якую бы? уключаны ? БДТУ.?З таго часу супрацо?н?цтва стала пастаянным, с?стэматычным ? акты?ным.?
Ва ?н?верс?тэце была створана гал?новая лабараторыя шыннай прамысловасц?, якая ? бягучым годзе сканцэнтравала сваю дзейнасць на навуковых дагаворах з “Белшынай”.
— У 2019 годзе для лабараторы? было набыта новае абсталяванне, высокатэхналаг?чнае ? нават ун?кальнае, — расказвае Канстанц?н В?ктарав?ч В?шне?ск?, загадчык лабараторы?. — Так, напрыклад, тут ёсць дынам?чны механ?чны анал?затар ? ?стано?ка для анал?зу пратэктарнай гумы VMI LAT 100. Так?х установак усяго 18 у свеце, у кра?не яна адз?ная. Такое абсталяванне выкарысто?ваецца шынным? заводам? для выпрабавання шын: на ?м можна ?м?таваць розныя ?мовы на дарозе — заснежанасць, абледзяненне, мокрае дарожнае пакрыццё. Так?м чынам шыны можна праверыць перад рэальным? дарожным? выпрабаванням? ? сэканом?ць шмат часу ? рэсурса?.???
Работа з “Белшынай” вядзецца па некальк?х напрамках. Так, ва ?н?верс?тэцк?х лабараторыях правяраюць усю сырав?ну, што паступае на прадпрыемства. Таксама аказваецца дапамога пры ?зн?кненн? розных праблем: кал? з’я?ляецца брак, парушаны тэхналаг?чны працэс, то ?н?верс?тэцк?я навуко?цы дапамагаюць тэрм?нова праанал?заваць с?туацыю ? знайсц? корань праблемы.?
Навуковыя даследаванн?, што вядуцца ? БДТУ, нак?раваны на вырашэнне важных прыкладных праблем прадпрыемства?, дапамагаюць ?м выйсц? на новы вытворчы ?зровень. Агульная колькасць прадпрыемства? ? арган?зацый, з як?м? супрацо?н?чае БДТУ ? рамках навуковых дагавора?, перавышае 300.
? трэц? напрамак — гэта распрацо?ка новых рэцэптур. Шыны вырабляюцца з розных в?да? гумы па пэ?най рэцэптуры. Дзякуючы даследаванням навуко?ца? ун?верс?тэта, гэтыя рэцэптуры карэкц?руюцца ? ?дасканальваюцца, каб замян?ць пэ?ныя кампаненты, кал?, напрыклад, ёсць праблемы з ?х паста?кам?, або яны стал? значна даражэйшым?, або стал? вядомыя новыя рэчывы з падобным? якасцям?. Так, напрыклад, на аснове даследавання? лабараторы? был? распрацаваны новыя рэцэптуры для праф?ляваных дэталя? брэкера, борта, каркаса для суцэльнаметалакордных звышбуйнагабарытных шын.?Новыя рэцэптуры гумавых сумесей был? ?каранёны ? вытворчасць з чэрвеня 2021 года. Эканам?чны эфект ад гэтай распрацо?к? тольк? за чэрвень — снежань 2021 года скла? больш за 200 тысяч рублё?.?
Вядзецца работа не тольк? над удасканаленнем ?снуючых, але ? над распрацо?кай новых рэцэптур. Зараз навуко?цы лабараторы? працуюць над рэцэптурам? эластамерных кампаз?цый для легкавых ? грузавых шын, каб павыс?ць ?х эксплуатацыйныя характарыстык?, палепшыць устойл?васць да сц?рання ва ?мовах эксплуатацы?.??
?В?давочна, што работай ун?верс?тэта вытворца задаволены —“Белшына” прапануе расшыраць лабараторыю новым абсталяваннем ? працягваць работу.
Навуковы пошук ва ?н?верс?тэце н?кол? не спыняецца. У лабараторыях навуко?цы ? студэнты зараз працуюць над стварэннем новых ?мплантацыйных б?яматэрыяла?, упако?к? для радыяцыйных адхода?, б?япал?ва новага пакалення. ? гэта тольк? кропл? ? моры ?н?верс?тэцкай навук?… А кольк? ?х яшчэ ёсць ? будзе! Чакаем новых вынаходства?, як?я, безумо?на, будуць карысным? для людзей.
Дар’я РЭВА.?
Фота Алега ?ГНАТОВ?ЧА.
