"Х?м?к? — гэта не тольк? вучоныя ? выкладчык?. Гэта яшчэ ? тэхнолаг?". 3 красав?ка 2013 г. "Наста?н?цкая газета".
Ц?кавыя звестк? дням? абнародава? Нацыянальны статыстычны кам?тэт — скла? рэйтынг сфер дзейнасц? паводле сярэдняй заработнай платы. Так?м чынам, самыя высок?я заробк?, вядома, у сферы, звязанай з выл?чальнай тэхн?кай. На друг?м жа месцы знаходз?цца х?м?чная вытворчасць, а на чацвёртым — вытворчасць нафтапрадукта?. Адметна пры гэтым, што ?нжынера?-тэхнолага? у нашай кра?не вельм? не хапае, а рыхтуе ?х для х?м?чных вытворчасцей тольк? Беларуск? дзяржа?ны тэхналаг?чны ?н?верс?тэт.
Факультэт тэхналог?? арган?чных рэчыва? БДТУ, як? наведал? нашы карэспандэнты, рыхтуе ?нжынера?-тэхнолага? для вытворчасц? прадукцы? з дра?н?ны, пластмасы, рыз?ны, для лакафарбавай, цэлюлозна-папяровай, нафтах?м?чнай, м?краб?ялаг?чнай, парфюмерна-касметычнай вытворчасцей, а таксама для ?ншых напрамка? х?м?чнай прамысловасц?, заснаваных на арган?чнай х?м??. Таму ? гало?ным “пропускам” на факультэт для аб?турыента? з’я?ляецца менав?та ?спыт па х?м??.
З няда?няга часу тут пачата падрыхто?ка спецыял?ста? для фармацэ?тычнай прамысловасц?: у м?нулым годзе на факультэце ?першыню адбы?ся набор на спецыяльнасць “Тэхналог?я лекавых прэпарата?” са спецыял?зацыям? “Прамысловая тэхналог?я лекавых прэпарата?” ? “Тонк? арган?чны с?нтэз”. ?, трэба сказаць, прайшо? ён вельм? паспяхова: прахадны бал бы? адным з самых высок?х ва ?н?верс?тэце — 261.
У межах новай спецыяльнасц? рыхтуюць як тэхнолага? для фармацэ?тычных прадпрыемства?, так ? анал?тыка?, даследчыка? для работы ? НД?.
З 2012 года ? БДТУ пачалася падрыхто?ка студэнта? па спецыяльнасц? “Тэхналог?я лекавых прэпарата?” са спецыял?зацыям? “Прамысловая тэхналог?я лекавых прэпарата?” ? “Тонк? арган?чны с?нтэз”. Акрамя таго, тэхналаг?чны ?н?верс?тэт — адз?ная ?станова ? кра?не, дзе можна стаць ?нжынерам па сертыф?кацы? фармацэ?тычнай прадукцы?: у м?нулым годзе тут была адкрыта адпаведная спецыял?зацыя ? межах спецыяльнасц? “Ф?з?ка-х?м?чныя метады ? прыборы кантролю якасц? прадукцы?”. Так? адказ ун?верс?тэта на бурнае разв?ццё фармацэ?тычнай гал?ны.
— Гэта патрабаванне часу, — л?чыць загадчык кафедры б?ятэхналог?? ? б?яэкалог?? кандыдат х?м?чных навук В.М.Лявонцье?. — Лека? спажываецца ?сё больш, таму ? кра?не пав?нна быць не тольк? ?ласная ?х вытворчасць, але ? распрацо?ка.
В?ктар М?калаев?ч паказа?, як за м?нулы год “прырасла” лабараторная база падрыхто?к? спецыял?ста? для фармацэ?тычнай прамысловасц?.
— Вось прыборы для анал?зу растваральнасц?, распадальнасц? таблетак, вось прыбор для вывучэння бялко?, што выкарысто?ваюцца ? прэпаратах бялковай прыроды, — загадчык кафедры правё? экскурс?ю па спецыял?заванай лабараторы?. — Далей: л?аф?льная сушылка для лекавых сродка?, б?ялаг?чных субстанцый, мараз?льн?к для працяглага захо?вання штама? м?краарган?зма?. На базе тэхналаг?чнага ?н?верс?тэта ? 2014—2015 гадах будзе стварацца цэнтр па рабоце з прамысловым? штамам? м?краарган?зма?.
Новае нямецкае абсталяванне закуплена па дзвюх дзяржа?ных праграмах — “?мпартазамяшчальная фармпрадукцыя” ? “?навацыйныя б?ятэхналог??”, як?я ?ключаюць падпраграмы па падрыхто?цы кадра?. Вытрымаць конкурс на ф?нансаванне было няпроста. Дапамог ужо назапашаны вопыт падрыхто?к? б?ятэхнолага?, як?я паспяхова працуюць на фармацэ?тычных прадпрыемствах. Раней студэнты атрымл?вал? веды па тэхналог?? лекавых прэпарата? у межах спецыяльнасц? “Б?ятэхналог?я” (у тым л?ку ? непасрэдна на прадпрыемстве “Белмедпрэпараты”, дзе створаны ф?л?ял кафедры б?ятэхналог?? ? б?яэкалог?? БДТУ), хоць ? не ? по?ным аб’ёме. У м?нулым годзе, напрыклад, размеркаванне атрымал? каля 30 б?ятэхнолага? з адпаведнай спецыял?зацыяй.
Попыт на тэхнолага? ? х?м?ка? на прадпрыемствах па выпуску фармпрадукцы? вельм? высок?. Ствараюцца новыя сучасныя прадпрыемствы, як дзяржа?ныя, так ? прыватныя. Дэф?цыт кадра? абвастраецца з-за м?грацы? ? суседнюю Рас?ю, дзе таксама бурна разв?ваецца фармацэ?тычная прамысловасць. Таму сёлета, напрыклад, х?м?чны факультэт БДУ ?першыню пачне прыём на спецыяльнасць “Х?м?я лекавых злучэння?”. У БДТУ на спецыяльнасц? “Тэхналог?я лекавых прэпарата?” прадугледжана 45 бюджэтных месца?.
Акрамя таго, у тэхналаг?чным ун?верс?тэце працягнецца падрыхто?ка ?нжынера? па сертыф?кацы? фармацэ?тычнай прадукцы? — адпаведная спецыял?зацыя была адкрыта ? 2012 годзе ? межах спецыяльнасц? “Ф?з?ка-х?м?чныя метады ? прыборы кантролю якасц? прадукцы?”. Студэнты, як?я выб?раюць гэтую спецыял?зацыю, акрамя ?ншага, будуць вывучаць новыя м?жнародныя стандарты GMP — ?м пав?нна адпавядаць любая фармпрадукцыя, што экспартуецца. Пад гэтыя стандарты зараз будуюцца новыя прадпрыемствы, пераабсталё?ваюцца дзеючыя. На цяперашн? момант БДТУ — адз?ная ?станова ? кра?не, дзе можна стаць спецыял?стам па сертыф?кацы? фармацэ?тычнай прадукцы?. Пакуль на прадпрыемствах гэтым займаюцца ?нжынеры са спецыял?зацыям? “Сертыф?кацыя прамысловых тавара?” ? “Сертыф?кацыя харчовых тавара?”.
Дэкан факультэта тэхналог?? арган?чных рэчыва? Юрый Сяргеев?ч Радчанка давярае беларуск?м лекам, таму што ведае с?туацыю не па чутках: цесна кантактуе з прадста?н?кам? прадпрыемства?.
— Так, я карыстаюся беларуск?м? лекавым? прэпаратам?, — адказа? на наша чыста спажывецкае пытанне дэкан. — Яны не горшыя за ?мпартныя — у гэтым вас пераканаюць ? нашы студэнты, як?я праходзяць практыку на “Белмедпрэпаратах”. Уся справа ? сырав?не, а яна звычайна аднолькавая ? завоз?цца з адных ? тых жа кра?н. Што да тэхналаг?чнага працэсу вытворчасц? ? абсталявання, то яны адпавядаюць сусветным стандартам.
З Юрыем Сяргеев?чам мы пагаварыл? пра тое, чым жыве факультэт, як?я сучасныя тэндэнцы? вышэйшай адукацы? тут разв?ваюцца. Аказваецца, факультэт цалкам “у трэндзе”.
Па-першае, як ? ?весь ун?верс?тэт, пераходз?ць на дыферэнцыраваныя тэрм?ны навучання. Так, з 2013 года будзе весц?ся прыём аб?турыента? ужо на скарочаныя 4,5-гадовыя праграмы падрыхто?к? па спецыяльнасцях “Х?м?чная тэхналог?я перапрацо?к? дра?н?ны”, “Х?м?чная тэхналог?я арган?чных рэчыва?, матэрыяла? ? выраба?”, “Ф?з?ка-х?м?чныя метады ? прыборы кантролю якасц? прадукцы?”. Спецыяльнасць “Б?яэкалог?я” ?вогуле можна будзе атрымаць за 4 гады. Застанецца 5-гадовым тэрм?н навучання тольк? па спецыяльнасцях “Б?ятэхналог?я” ? “Тэхналог?я лекавых прэпарата?”.
Па-другое, у гэтым годзе ?н?верс?тэт запускае праграмы навучання, ?нтэграваныя з праграмам? ?стано? сярэдняй спецыяльнай адукацы?. Дзякуючы гэтаму, выпускн?к? каледжа? змогуць атрымаць вышэйшую адукацыю завочна ?сяго за 4,5 года. Пра?да, на факультэце тэхналог?? арган?чных рэчыва? нова?вядзенне пакуль тычыцца тольк? выпускн?ко? каледжа? 2013 года ? тольк? трох спецыял?зацый спецыяльнасц? “Х?м?чная тэхналог?я арган?чных рэчыва?, матэрыяла? ? выраба?”. Так, “Тэхналог?я лакафарбавых матэрыяла?” ?нтэгруецца з адпаведнай спецыял?зацыяй Л?дскага каледжа ГрДУ ?мя Янк? Купалы, “Тэхналог?я перапрацо?к? эластамера?” — з аналаг?чнай спецыял?зацыяй Бабруйскага механ?ка-тэхналаг?чнага каледжа, “Тэхналог?я асно?нага арган?чнага ? нафтах?м?чнага с?нтэзу” — са спецыяльнасцю “Перапрацо?ка нафты ? газу” Наваполацкага дзяржа?нага пол?тэхн?чнага каледжа. Па словах Ю.С.Радчанк?, дагаворы з названым? каледжам? заключаны, праграмы ?згоднены, попыт з боку выпускн?ко? вывучаны. Нават чакаецца сур’ёзны конкурс. “Возьмем не ?с?х, а тольк? самых лепшых, — падкрэсл?вае дэкан. — На тры спецыял?зацы? мы плануем прыняць 30 чалавек. Для аб?турыента? прадугледжваюцца ЦТ па мове ? два ?нутраныя экзамены па спецыяльнасц?”. У будучын? факультэт мае намер пашыраць магчымасц? скарочанага навучання для выпускн?ко? каледжа?. Гало?нае, знайсц? партнёрск?я ?становы, дзе ёсць адпаведныя спецыяльнасц?, а таксама выпускн?к?, зац?ка?леныя ? атрыманн? вышэйшай адукацы?. Увогуле ва ?н?верс?тэце падрыхто?ка па ?нтэграваных праграмах у скарочаны тэрм?н вядзецца па 7 спецыяльнасцях ? 12 спецыял?зацыях.
Па-трэцяе, факультэт тэхналог?? арган?чных рэчыва? БДТУ рыхтуе прапановы наконт практыка-арыентаванай маг?стратуры: вызначае, па як?х спецыяльнасцях неабходна навучанне на другой ступен?, накольк? ? гэтым зац?ка?лены прадпрыемствы ? г.д. Таму, хутка студэнтам БДТУ старшых курса? прапануюць працягнуць адукацыю ? маг?стратуры.
? па-чацвёртае, факультэт падтрымл?вае цесныя сувяз? з прадпрыемствам? х?м?чнай гал?ны. Дэкан паказа? нам вял?зны стос заявак ад прамысловых прадпрыемства? самых розных “кал?бра?”, геаграф?чнага месцазнаходжання, формы ?ласнасц?: справа ?дзе да размеркавання. “Штогод мы размярко?ваем 100% выпускн?ко? бюджэтнай формы навучання ? нават мног?х платн?ка? па ?х жаданн?”, — сцвярджае Юрый Сяргеев?ч. У БДТУ, як вядома, па кожным напрамку падрыхто?к? створаны вучэбна-навукова-вытворчыя цэнтры. Прадпрыемствы дапамагаюць ун?верс?тэту ? падрыхто?цы кадра? (забяспечваюць сырав?най, неабходнай ?нфармацыяй ? дакументацыяй, што тычыцца тэхналаг?чнага працэсу, прадста?ляюць месцы практык?, перадаюць абсталяванне), а ?н?верс?тэт, са свайго боку, аказвае дапамогу з пункта гледжання навук? ?, натуральна, нак?ро?вае на прадпрыемствы сва?х выпускн?ко?. За 83 гады тэхналаг?чны ?н?верс?тэт выпусц?? шмат пакалення? тэхнолага?, дзякуючы як?м ? ?далося ?сталяваць трывалыя аднос?ны з рэальным сектарам.
?на Н?К?ЦЕНКА.
nikitsenka@ng-press.by
Фота Алега ?ГНАТОВ?ЧА.
